INTERVIEW met PETRA VLASMAN, Harpiste - LOTUS MUSIC

 

Petra Vlasman: Eigenlijk ben ik niet zozeer 

een muzikant, die heel erg op de techniek is,

en uren op die techniek wil studeren,

maar meer iemand

die het superleuk vindt om muzikant te zijn,

om zo mensen te raken.

 

Petra Vlasman (1967) is een rasechte muzikante, die vooral door haar warme spontaniteit een heel bewogen muzikale loopbaan heeft afgelegd. De onbevangen visie, die zij over haar leven voor zich ziet, heeft haar carrière heel kleurrijk gemaakt. Zowel de hoogte- als dieptepunten, die zij moest doormaken, ziet zij als winst in haar leven. Zij kan niet alleen heel goed de harmonie bewaren in haar muziek, maar ook in haar leven. Een harpiste, die een heel breed repertoire kent in de muziek, van jazz tot pop en van chansons tot klassiek. Juist door haar positieve instelling heeft zij een enorme veerkracht om alles aan te gaan, wat ze in haar leven tegenkomt. Iemand, die onbevangen gekozen heeft haar eigen weg te kiezen, dwars door alle conventies van de bestaande normen heen. Een gesprek met een bijzondere vrouw, waar letterlijk tijdens dit gesprek bij haar thuis in Amstelveen, de harp niet alleen als stille getuige midden in de kamer staat, maar ook getuigt het middelpunt van haar leven te zijn.

                                                            

WAAROM WILDE JE JUIST HARPISTE WORDEN?

‘Ik heb altijd al als hobby aan muziek gedaan op zo’n klein harpje', begint Petra Vlasman. 'Daar begon ik als klein kind al mee. Dat was eigenlijk het eerste contact met het spelen van een harp. Uiteindelijk heb ik de VWO gedaan en toen ik mijn VWO had afgemaakt, heb ik even getwijfeld of ik naar het conservatorium zou gaan of een medische studie volgen. Uiteindelijk ben ik biomedische wetenschappen gaan studeren aan de Rijksuniversiteit in Leiden. Dat was toen nog een vrij nieuwe studie. Dit ging ik studeren, omdat de medische richting mij nog het meest aantrok. Mijn motivatie was dat ik mensen wilde helpen. Na een paar jaar studie vond ik het eigenlijk al helemaal niets voor mij, maar bedacht mij dat het goed is om die studie wel af te maken. En tja, voor je het weet, ben je alweer afgestudeerd. Daarna kwam natuurlijk weer de vraag, wat ik nu moest gaan doen. Tijdens mijn studie had ik wel harplessen, maar meer voor de gezelligheid. Tijdens de laatste periode van mijn studie kreeg ik de kans om een harp met pedaal in bruikleen te krijgen, omdat de harplessen in Hilversum toen werden gestopt. Dit maakte het toen mogelijk, om conservatorium te gaan doen. Hoewel ik al 24 jaar was, koos ik er inderdaad voor om die muziekstudie te gaan doen. Het bleek dat het conservatorium in Utrecht heel schools was. Mijn idee was met deze studie eigenlijk alleen maar om goed harp te leren spelen. De werkelijkheid bleek anders en je moest ook nog zoveel andere vakken doen. Dat vond ik best wel heel verstikkend. Zelfs de keuze om te kiezen voor de harp was voor mij nog moeilijk, want ik speelde in die tijd ook best wel veel trompet. Ik zat daar mee ook al in een bandje en trad al veel op. Zodoende had ik ook eerst nog toelatingsexamen voor het conservatorium voor trompet gedaan, maar realiseerde mij dat het wel heel moeilijk zou worden om in de jazzwereld mijn brood te verdienen en koos uiteindelijk voor de harp.’

UITEINDELIJK KOOS JE TOCH VOOR DE HARP OP HET CONSERVATORIUM?

‘Ja, ik werd vaak als trompettiste gevraagd, ze namen mij toentertijd overal aan. Ik kreeg de indruk dat zij mij voornamelijk vroegen omdat een jonge vrouw met een trompet wel heel leuk was. Dat was niet een basis voor mij. Met de harp optreden, had een veel hoger niveau en dat is de reden dat ik toch uiteindelijk gekozen heb voor de harp. Na een paar jaar conservatorium besefte ik dat ik niet goed in een systeem pas dat mij wordt opgelegd. Daar functioneer ik heel slecht. Ik ben ook in het eindexamenjaar van mijn studie harp op het conservatorium gewoon weer gestopt. Ik werkte tijdens mijn studie er allang bij, omdat ik geen recht meer had op een beurs. Ik had natuurlijk al een studie gedaan. Enerzijds stelde het conservatorium hoge eisen aan je eindexamenprogramma. Ik moest allemaal stukken instuderen, die ik later nooit meer zou spelen. Anderzijds was ik overal al aan het schnabbelen om geld te verdienen met ook al veel andere genres muziek.’

WAT WAS UITEINDELIJK DE REDEN DAT JE TOCH GESTOPT BENT IN JE EINDEXAMENJAAR?

‘Doordat ik al tijdens die muziekstudie zelf geld moest verdienen, bleek gewoon dat ik het schnabbelen in het commerciële circuit superleuk vond en richtte mij ook steeds meer op een lichter repertoire, zoals pop en jazz.' Dat trok Petra Vlasman heel erg aan. 'Ik merkte ook dat ik niet zo zeer een muzikant was, die heel erg technisch was en uren en uren wilde studeren op die techniek. Nee, ik vind het gewoon superleuk om puur een muzikant te zijn. Juist om door al die optredens en diverse opdrachten allerlei dingen mee te maken. Ik kon mijn optredens niet meer goed combineren met het voorbereiden van mijn examens. Eigenlijk kon ik het niet meer opbrengen en ben op dat moment gewoon gestopt. Nee, ik trok het niet meer. Ik was nadat ik die keuze had gemaakt, zó blij en voelde mij zó bevrijd! Niet dat het systeem niet goed was, maar het paste niet bij mij. Zo kan ik ook niet voor een baas werken, anders had ik met mijn studie in de farmacie-industrie best heel goed kunnen verdienen. Maar zo te leven in de wereld is niets voor mij.’

HOE BEN JE NA JE  STUDIE VERDER GEGAAN?

‘Ik heb toen met verschillende muzikanten, duo’s en ensembles, jaren en jaren overal gespeeld. We hebben in die tijd zulke leuke en diverse dingen gedaan. Ook heb ik bijvoorbeeld bij de televisie twee seizoenen meegewerkt aan het programma van Theo van Gogh. Ook deed ik onder andere regelmatig studiowerk. Als muzikant kom je overal en in de meest verschillende situaties. Dat vind ik er zo boeiend aan. Ik wil niet alleen maar gericht zijn op het instrument en daar een hoog niveau mee bereiken, ik ben meer een muzikant die gewoon de sfeer komt voelen bij een optreden, en die sfeer bij die gelegenheid leuker probeert te maken. Ik werk heel erg vanuit mijn gevoel. Zo wil ik de mensen raken met mijn muziek. Eigenlijk wil elke muzikant dat wel, maar ik doe het dan weer op mijn manier. De jaren na mijn studie heb ik lange tijd supergoed verdiend en had ook altijd heel veel opdrachten. Zowel veel vaste opdrachten, die elk jaar weer terugkwamen, als losse opdrachten met diverse muzikale genres en programma’s. Dat was een geweldige tijd' aldus Vlasman.

OP WAT VOOR EEN MANIER KWAM JIJ AAN AL DIE OPDRACHTEN, HOE START JE DAT?

‘Ik maakte in het begin van mijn carrière kaartjes met de duo’s en ensembles, waar ik mee werkte en deed die in enveloppen. Deze uitnodigingen stuurde ik dan naar hotels en artiestenbureaus. In die tijd had je heel veel artiestenbureaus, die mij wel goed kenden. Voor de rest zagen mensen je spelen en via via liep het eigenlijk heel gemakkelijk en kreeg ik zoveel opdrachten. Terugkijkend op die tijd besef ik nu pas dat ik helemaal niet veel promotie hoefde te maken. Het ging toen best wel vanzelf. Het punt is als je veel werk hebt, dan speel je overal en daar komen weer nieuwe opdrachten uit voort. Zo neemt je bekendheid vanzelf toe. Ik had het eigenlijk soms eerder te druk in die periode.’ 

HOEWEL HET EERST ZO GOED MET JE OPDRACHTEN LIEP, HEEFT DE CRISIS NIET EEN GROTE INVLOED OP JE WERK GEHAD?

‘Ja, dat vind ik moeilijk om te zeggen. Veel muzikanten die ik ken, hebben sinds een jaar of vijf, na de tweede crisis van 2013, veel last gehad van teruglopende opdrachten. De muziekbusiness is de laatste jaren echt veel moeilijker geworden. Ik was ook in die periode net gescheiden. Ik had in die tijd nog wel een aantal klussen lopen, zoals met Kerst en Pasen in een hotel in Noordwijk en vaste afspraken op een festival in de zomer. Daar speelde ik samen met een zangeres, Prima Vera, en was daar zelfs drie weken lang. We verdienden dan wel duizenden euro’s midden in de zomer. Zo kon ik de meestal magere zomers overbruggen. Maar net na mijn scheiding was ik ook even niet zo heel erg bezig met muziek, ik had ook nog de zorg voor drie kinderen, waar ik min of meer alleen voor kwam te staan. Voor mij was het een aaneenschakeling van situaties, die zorgden dat de opdrachten afnamen. Zowel de slechte financiële situatie in de wereld als mijn persoonlijke situatie maakten het voor mij dat ik in een financiële dip terecht kwam.’

HOE GA JIJ MET DEZE ONZEKERE TIJDEN OM?

‘Meestal op het moment als ik weer denk, dat ik er misschien wel een bijbaantje bij moet nemen, gaat het meestal ook wel weer wat beter. Er zijn ondanks die momenten, echt wel perioden geweest, dat ik er wat dingetjes bij deed. Ik heb bijvoorbeeld oude kastjes opgekocht en helemaal weer opgeknapt. Ook heb ik bijvoorbeeld recentelijk nog zelf kussens gemaakt, maar deze handel is heel marginaal. Het levert niet genoeg op en kost wel heel veel tijd. Met deze handel ben ik weer gestopt. Je moet alleen oppassen met een bijbaantje, dat het niet al je energie en focus wegneemt. Ja, dat uurtje, factuurtje van muziek maken betekent de ene keer dat je het superdruk hebt en soms bijna niets. Momenteel heb ik bijvoorbeeld gewoon weer te weinig buffer om een echte dip financieel aan te kunnen. Zo had ik na mijn scheiding op een gegeven moment geen buffer meer, iets wat ik daarvoor altijd wel heb gekend. Toen verdiende ik ook genoeg, maar dat is nu niet meer. Precies in de tijd van mijn scheiding stopten veel opdrachten in één keer. Maar zonder die vaste opdrachten, die wel mijn basisinkomen inhielden, viel opeens veel van mijn vaste inkomsten weg. Echt alles leek in die periode wel om te vallen. Nu zijn bijvoorbeeld mijn kinderen groter en heb ik weer meer ruimte om wat te gaan doen. Op dit moment is het werk voor mij weer redelijk booming en heb ik weer veel mooie opdrachten. Zo wisselend is het gewoon. Daar moet je wel tegen kunnen.’

WAT DOE JE ER NU AAN OM WEER MEER OPDRACHTEN TE KRIJGEN?

‘Voor 2002 had ik nog niet eens een computer en daarvoor had je nog niet eens internet. Eigenlijk moet ik nu ’s avonds achter de computer gaan zitten en acquisitie moeten doen. Dat heb ik dus eigenlijk nooit gedaan. Maar de laatste paar jaar ben ik nu wel bezig met de vraag hoe meer opdrachten te krijgen. Ik heb wel een mooie website, maar het is lastig om deze up-to-date te houden. Zo heb ik nu een nieuw duo met een zanger, maar dat staat nog niet op de website. Een website veroudert heel snel. Zelf ben ik digibeet en kan niet zelf mijn website up-to-date houden en ik heb stiekem ook een hekel aan dit soort dingen. Dat is daardoor ook een barrière. Ik zou daar ook meer naar moeten gaan kijken.

Nu doe ik vooral Google Adwords, daar betaal ik dan per maand een bedrag voor. Als mensen zoeken naar een harpiste, dan zet Google mij bovenaan. Ook ben ik bij  enkele boekingskantoren, daar betaal je dan voor om online bij hen te zijn. En ben nog steeds bij een paar artiestenbureaus, maar dat zijn er niet veel. Ik wil het ook wel een beetje exclusief houden. Het voelt niet goed als je overal maar te vinden bent. Het is goed als een artiestenbureaus je kent, dan weten zij ook wat ik doe en zij geven dan ook alle informatie door wat zo’n opdracht inhoudt. Waar ik kan laden en lossen, waar ik mij kan verkleden, wat voor een soort sfeer er is, etc. Dat is voor mij heel fijn van te voren te weten natuurlijk.’

                                   

WIE HEEFT DEZE MOOIE WEBSITE GEMAAKT?

‘Mijn huidige man heeft deze website gebouwd. En ik weet dat de website heel snel weer geüpdatet moet worden, juist ook voor het verkrijgen van opdrachten, maar ik ben iemand die gewoon muziek wil maken. Ik wil liever niet achter opdrachten aan hoeven te jagen, maar dat ik gewoon gebeld word, met de vraag of ik kan komen spelen, zodat ik ‘hop’ met mijn harp er heen ga óm te spelen. Daar ligt mijn kracht.

Alleen zo is de werkelijkheid niet.’

TOCH HEB JE OOK EEN ONDERNEMING, WAAR JE WAT ZAKELIJKS VOOR MOET DOEN

‘Ja, dat weet ik. Uiteindelijk doe ik het ook allemaal wel. Zo loop ik nog wel met mijn administratie twee jaar achter. Maar als ik ook bezig ga aan de administratie, dan stelt het eigenlijk ook helemaal niets voor en lever ik door even goed door te werken, zo voor twee jaar administratie bij mijn boekhouder af. Maar alleen ligt daar mijn hart niet.’

EN HOE HEB JIJ EINDELIJK DIE DIP VAN JAREN GELEDEN OPGEVANGEN?

‘Nou, die ben ik nog steeds aan het opvangen. In de tijd dat ik nog met mijn ex samen was, die ook muzikant is, was het best druk. We traden beiden toen heel veel op. We hadden toen ook echt veel geld op de spaarrekening staan. We konden kopen wat we wilden zonder op te letten wat iets kostte. Was er een feestje, dan voelde ik die berg geld achter mij en gaf ik in die tijd best veel weg. Dat is voor mij een heel fijne manier van leven en daar ben ik ook gewoon heel onverstandig in. Ik was helemaal niet bezig om te sparen, ik dacht niet aan pensioenregelingen, e.d. Maar het gekke is, nu ik helemaal niet veel geld heb om uit te geven, vind ik het geen probleem om zuinig te leven. Ik bezuinig alleen niet op de muzieklessen van mijn kinderen, die allemaal heel muzikaal zijn. Maar daar helpt hun vader financieel ook aan mee. Zonder veel geld is het een totaal andere manier van leven. Nu heb ik overigens weer wel een kleine buffer en gaan de opdrachten ook weer wat meer komen. Maar in die tijd om met zo weinig inkomsten te leven, heeft wel iets met mij gedaan.’

WAT HEEFT HET JOU GEDAAN OM OOK IN EEN PERIODE VAN WEINIG INKOMSTEN TE LEVEN?

‘Vroeger zegde ik zelfs wel aanbiedingen af als het heel ver was en ik daar geen zin in had. Nu ben ik blij met elke aanbieding bijvoorbeeld. Zo merk ik dat ik sowieso blijer ben met alles, wat ik nog wel heb of wat ik toevallig wel net kan kopen. Zo blijkt dat je hierdoor veel dichter bij jezelf komt te staan en daar wordt ook weer van buiten af op gereageerd. Ik voel mij zelfs op een bepaalde manier nu rijker, doordat je veel meer de waarde ziet van de dingen en het leven om je heen. Zo heb ik als bijbaantje een tijdje voor een baas gewerkt en moest ik alleen maar tegeltjes poetsen. Dat voor acht uur per dag. Dit simpele werk heeft voor mij alles nog meer in perspectief gezet. Ik vond het ondanks alles, heerlijk om te doen. Zo werd ik in die periode gedwongen creatief in het leven te gaan staan. Niets was meer vanzelfsprekend voor mij. Het viel mij op, dat mijn kinderen toen zonder problemen daar in mee konden gaan en ook nu ze ouder zijn is geld nog steeds niet het grote doel in hun leven. Ze hebben zich hier nooit tegen afgezet. Dat is heel bijzonder om mee te maken. Het mooie aan dit verhaal is dat je wakker wordt op een bepaalde manier.’

WEET JE AL HOE JE VERDER MOET GAAN, NA AL DEZE SCHOMMELINGEN IN JE CARRIÉRE?

‘Het is voor mij in de zomer de moeilijkste periode, omdat er dan geen bedrijfsfeestjes zijn. In principe verdien ik in de andere maanden weer genoeg met optreden. Het gaat juist om die maanden, dat je een dip hebt. Op deze manier bouw je geen buffer, want als je wat over hebt van die drukke maanden, gaat het in de zomerperiode op dit moment op. Ik bedacht mij toen dat ik in Nederland misschien op straat moet gaan spelen. Ik heb dit vroeger wat jaren in de vakantie in het buitenland wel gedaan en dat vond ik vreselijk leuk. Tevens konden wij zo de vakantie betalen. Soms speelde ik daar maar een paar uur per dag. Ik nam gewoon een klein harpje mee en dat verdiende best goed. Dit is ook weer zo’n ervaring, als je weinig geld hebt, hoe creatief je gaat leven. Ik had dit nooit gedaan, als ik genoeg geld had gehad. Maar in Nederland is het mij tot nu toe niet gelukt om dat te gaan doen. Misschien moet ik eerst wat spoken uit mijn hoofd halen. Ik zie mij al op straat voor het Rijksmuseum zitten spelen en een week later zit ik bij een chique diner ín het Rijksmuseum te spelen. Dat voelt niet goed, dat kan ik niet.’

ALS OOK JOUW COLLEGA’S VAN DEZE MALAISE LAST HEBBEN, HOE VIND JE NOG MUZIKANTEN MET WIE JE SAMEN KUNT WERKEN?

‘Ja, dat is moeilijker geworden. Zo had ik een collega, waar ik nauw mee samenwerkte, die er toch een baan naast heeft genomen. Dan zie je ook, dat ze hun eerste levensbehoefte niet meer in de muziek zien. Er zijn er zelfs, waar ik veel mee samenwerkte, die helemaal zijn opgehouden met optreden. Je kon sowieso niet meer overdag repeteren, omdat ze door hun werk een volle agenda hebben. Je kan dan niet lukraak meer optredens plannen en daar dan steeds vrij van je werk voor gaan nemen. Dat werkt niet. Voor veel muzikanten is het rondkomen van muziek nu veel lastiger geworden en hebben zij er nu vaak nog ander werk naast.’

JIJ WERKT NU WEER MET NIEUW EEN DUO?

‘Ja, deze zanger bleek ook nog eens gek te zijn op oude motoren. Wij hadden spontaan bedacht, dat het voor een promotieplaatje leuk zou zijn om die harp dan in die zijspan van die motor te zetten. Gewoon puur voor de foto. Op een gegeven moment wilde iemand ons boeken, maar die wilde dat wel met die harp in die zijspan. Zo hebben wij dat optreden ook gedaan. We kwamen dan ook op de motor met mijn harp in die zijspan midden in een weiland aangereden bij een superleuk diner. Ik kan ook alles met die harp, ik vind dit soort situaties echt geweldig. De motor hadden we ook zo gebouwd, dat ik goed achter de harp kon zitten spelen. Dit optreden staat bijvoorbeeld nog niet op mijn website. Ik vind het geweldig om dit soort acts te bedenken en uit te voeren. Daar ligt ook mijn kracht.’

JIJ SPEELT WEL NOG MET MEER VERSCHILLENDE DUO’S EN ENSEMBLES?

‘Ja, maar je moet oppassen, als je met heel veel duo’s en ensembles speelt met heel veel verschillende genres, dat je niet meer gefocust bent op één ding. Alles doe je zo af en toe. Ik kom er achter dat het eigenlijk niet goed werkt. Dat is veel, want ik moet wel voor al die programma’s mijn repertoire paraat hebben. Dat is sowieso lastig als je al minder gaat spelen. Je collega’s zien je minder, de opdrachten die je dan doet, kosten dan meer tijd vanwege het repeteren. Als je een maand niet optreedt en niet speelt, kost het gewoon meer tijd, om weer op niveau te komen en dat komt juist doordat ik zoveel verschillende genres kan spelen. Alleen als ik solo speel, doe ik vooral klassieke muziek.’

WAT VIND JIJ NU VERANDERD DOOR DE TIJD HEEN VOOR JE CARRIERE?

‘Ik vind het allemaal veel onpersoonlijker geworden. Alles werkt nu anders. Mijn optredens en acts zijn goed, want als ik ergens speel, vinden mensen het prachtig en zijn heel tevreden. Ik zoek wel hoe ik verder moet gaan tussen het beweeg, maar het is niet zo gemoedelijk meer als vroeger. Ook een punt zijn de onderhandelingen met het verkrijgen van een opdracht. Je wordt bijvoorbeeld benaderd door iemand, die jou graag voor een avond wil hebben met allemaal goede voorwaarden, behalve het honorarium. Ze kunnen daar soms heel denigrerend mee omgaan, alsof ze niet beseffen dat musici vaak hoogopgeleide mensen zijn. Zelfs bij een loodgieter, als je ze opbelt voor een klus, ding je niet tot het gaatje af. Wij zijn net zo professioneel en moeten ook van ons beroep leven. Natuurlijk zijn er veel amateurmuzikanten, die het voor een habbekrats willen doen, maar als je een echte professionele muzikant neemt, is het begrip voor ons soms ver te zoeken. Niet dat ik altijd de hoogste prijs hoef te hebben, het punt is meer het onbegrip en onvermogen om ons werk naar waarde te schatten. Er is nu zelfs door een groep musici een platform opgericht om hier meer aandacht aan te geven en zo meer begrip te krijgen voor ons beroep. Daar willen wij met dit platform wat aan gaan doen. Dit zijn bijvoorbeeld veranderingen, die ik nu tegenkom in de wereld van de zzp-er in de muziek.’

HOE DENK JE NU VERDER TE GAAN MET AL DIE VERANDERINGEN?

‘Ik zit altijd vol met ideeën en heb plannen zat om verder te gaan. Ik wil doorgaan met acquisitie. Op dit moment gaat het met opdrachten nu weer veel beter. Maar misschien ga ik ook nog wel harplessen geven in de vorm van kleine cursussen op scholen. Dat lijkt mij als bijbaan heel leuk en dan ben ik toch nog redelijk vrij om mijn opdrachten aan te kunnen blijven nemen. Ik heb altijd gedacht, dat het geld wel vanzelf kwam. Dit is stiekem iets wat altijd ergens in mij leeft of dat gevoel of vertrouwen is er altijd of er nu heel veel geld op de bank staat of niet. Ik geloof daar nog steeds in. Daarin zal ik mijn lesje wel nooit leren. Mijn liefde blijft in de eerste instantie voor het maken van muziek en niet voor het verdienen van geld. Dat zal wel zo blijven. Ik heb nu wel gezien, dat ik het altijd zal overleven, zonder dat geld de sturing in mijn leven hoeft te worden. Zo wil ik blijven leven.’

 

PETRA ROSA VLASMAN  - HARPISTE - LOTUS MUSICPraam 125  1186 TD Amstelveen T: +31 20 689 2409 T: +31 651 69 2176 Email: Petrarosa [at] lotusmusic.nl Website: https://www.lotusmusic.nl