VBAR 2025: nieuwe zzp-wet ophanden

Wat ga je ervan merken als zelfstandige?

Ben je werkzaam als zzp’er? Om schijnzelfstandigheid tegen te gaan, is er een nieuwe wet ophanden waar je als zzp’er mee te maken kunt krijgen: het wetsvoorstel voor VBAR (Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden) werd in juni 2024 ingediend bij de Raad van State door Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het ziet ernaar uit dat met de wet per 1 januari 2025 in werking wordt gesteld om te bepalen of er sprake is van (schijn)zelfstandigheid. De wet volgt dan het huidige handhavingsmoratorium Wet DBA op. Als je werkt als zzp’er is het belangrijk dat je weet welke criteria er vanaf dan gelden om te bepalen of deze vorm van samenwerken rechtsgeldig is, of dat de relatie wordt beoordeeld als loondienstverband.   

Waarom VBAR?

De afgelopen jaren is er een grote groei geweest in het aantal zzp’ers in Nederland. Volgens de overheid is er in een deel van deze gevallen van zelfstandig ondernemerschap echter geen sprake van werkelijk zelfstandigheid. Deze zzp’ers werken al dan niet vrijwillig onder een vergelijkbare (gezags)verhouding als werknemers, terwijl werkgevers niet aan de plichten voldoen die voor hun personeel gelden, zoals de opbouw van pensioen, het betalen van loonbelasting en het meebetalen aan werknemersverzekeringen. Om deze groep zogenoemde schijnzelfstandigen beter te kunnen traceren en te voorkomen dat zzp’ers wel de plichten, maar niet de rechten van werknemers hebben, is de VBAR in het leven geroepen. De eerdere wet die criteria voor zelfstandigheid omschreef - het handhavingsmoratorium Wet DBA- zou teveel grijs gebied openlaten en volgens Van Gennip en werknemersorganisaties afgeschaft moeten worden. Als er, voor werk dat jij doet als zzp’er, mogelijk sprake is van schijnzelfstandigheid, dan is het belangrijk dat je hiervan op de hoogte bent. Je hebt misschien meer rechten als zzp’er of je opdrachtgever zou je volgens de op handen zijnde wet VBAR een dienstverband als werknemer moeten aanbieden.

Wat zijn de criteria voor zelfstandigheid?

Omdat er eerder in sommige gevallen geen duidelijke criteria waren om vast te stellen of iemand zelfstandig of in loondienst is, heeft de VBAR hiervoor scherp(er) omlijnde definities. Check goed of jouw werkzaamheden als zelfstandige voldoen aan de criteria die de VBAR stelt voor zzp’ers.

Omdat er eerder in sommige gevallen geen duidelijke criteria waren om vast te stellen of iemand zelfstandig of in loondienst is, heeft de VBAR hiervoor scherp(er) omlijnde definities. Check goed of de werkzaamheden die je uitvoert voor je opdrachtgever, voldoen aan de criteria die de VBAR stelt voor zzp’ers:

• Gezagsverhouding: er is geen sprake van hiërarchische instructies en toezicht door de opdrachtgever (denk bijvoorbeeld aan aansturing door een leidinggevende in loondienst).
• Inbedding in de organisatie: de werkzaamheden mogen geen geïntegreerd deel vormen van de reguliere bedrijfsactiviteiten (je werkt aan een opdracht, een afgebakend project).
• Ondernemerschap: je draagt ondernemersrisico's, zoals investeringen en winstafhankelijkheid.
• Meerdere opdrachtgevers: je werkt niet exclusief voor 1 opdrachtgever.

Bovenstaande criteria golden al eerder, maar waren minder scherp omlijnd en daarom makkelijker te omzeilen.

• Nieuw is het criterium voor het vereiste minimale uurtarief voor zzp’ers: als het uurtarief dat je als zelfstandige uitbetaald krijgt € 33 of minder is, dan is dat een indicatie voor schijnzelfstandigheid.

De verwachting is dat het vaststellen van duidelijke criteria als deze, preventief werkt: dat er bij het aangaan van een arbeidsrelatie meer objectief en eerlijk kan worden

vastgesteld of er werkelijk sprake is van zelfstandigheid.

Gevolgen voor zzp’ers

Check of je lopende samenwerking(en) voldoen aan de eisen van de VBAR. Als dit niet het geval is, dan is je opdrachtgever mogelijk, als de VBAR in werking is, in overtreding. Wat je kunt doen is (1) in gesprek gaan met je werkgever. Geef aan dat de contractvorm niet voldoet aan de (aanstaande) wet en dat de arbeidsrelatie omgezet moet worden naar een loonconstructie, of dat de samenwerking anders vormgegeven moet worden om aan de zelfstandigheidscriteria te voldoen. Als je opdrachtgever niet openstaat voor de vereiste wijziging van de arbeidsrelatie, dan geeft de wet je armslag als je dit (2) juridisch aanvecht. Is het claimen van een andere arbeidsrelatie bij de rechter je (vooralsnog) een brug te ver, maar kom je er zelf niet uit met je werk-/opdrachtgever? Dan kun je als tussenstap voordat je naar de rechter gaat, overwegen om met bemiddeling van de vakbond, een juridisch adviseur of een vertegenwoordiger het gesprek aan te gaan. Als de VBAR in werking wordt gesteld, is de kans groter dat je in het gelijk wordt gesteld.

Zelfstandig blijven volgens VBAR

Ben je zzp’er en is er wat jou betreft geen sprake van schijnzelfstandigheid, maar voldoet je arbeidsrelatie niet aan de criteria van de VBAR? Overleg dan met je opdrachtgever(s) hoe je de samenwerking conform de nieuwe wet een nieuwe invulling kan geven. Misschien moet hiervoor je uurtarief omhoog, krijg je meer vrijheid in het invullen van je werkzaamheden of wil je nieuwe opdrachtgevers aantrekken. Het is belangrijk om te weten of je als zelfstandige niet (later) als werknemer wordt gedefinieerd: dit kan immers negatieve gevolgen hebben voor je belastingafdrachten en sociale zekerheid.

Meer weten

Als je je eerder wilt verdiepen in de VBAR en de gevolgen voor jou als zzp’er, dan kun je terecht bij de Rijksoverheid. Vakbond FNV heeft ook aanvullende informatie over schijnzelfstandigheid. Je leest het hier. Lupacompany schreef eerder over criteria voor zelfstandigheid en de opkomst van zzp in Nederland. Twijfel je over je positie als zzp’er? We denken graag met je mee. Neem gerust contact op!