Zonnepanelen en de btw-plicht

De zaak Fuchs
De heer Fuchs liet in 2005 zonnepanelen op zijn dak aanbrengen, waarmee hij sindsdien elektriciteit opwekt. De installatie kan geen energie opslaan en zodoende sluit Fuchs op 1 juli 2005 een overeenkomst met een elektriciteitsbedrijf om opgewekte energie tegen marktprijs aan het elektriciteitsnet te leveren. In de periode tussen 2005 en 2008 heeft Fuchs in totaal 44.600 kWh van het elektriciteitsnet gebruikt en zelf 19.801 kWh aan energie opgebracht en verkocht. Hiervan heeft hij 8.645 kWh voor eigen behoeften teruggekocht. Alle opgewekte energie wordt dus direct geleverd aan het elektriciteitsnet en kan vervolgens worden teruggekocht voor eigen gebruik.
Fuchs vindt dat hij voor het leveren van energie aan het elektriciteitsbedrijf ondernemer is voor de omzetbelasting. Hierop verzocht hij op teruggaaf van €6.394 aan btw, betreffende de btw die door de leverancier van de zonnepanelen in rekening was gebracht. Echter, de Duitse fiscus is van mening dat Fuchs geen economische activiteiten verricht en hierdoor niet kwalificeert als ondernemer. Van teruggaaf van btw is dan geen sprake.

Wanneer ben je ondernemer voor de omzetbelasting?
Voor de btw wordt ieder die zelfstandig economische activiteiten verricht aangemerkt als ondernemer, ongeacht het oogmerk of het resultaat van deze activiteiten. Hierbij kan worden gedacht aan de volgende activiteiten:

- zelfstandige uitoefening van een bedrijf of beroep;
- nevenwerkzaamheden;
- exploitatie van een lichamelijke of onlichamelijke zaak om hieruit duurzaam opbrengst te verkrijgen.

De omzetbelasting is een indirecte verbruiksbelasting. Dat betekent dat de overheid hiermee de consumptie van particulieren (en eindgebruikers) wil belasten. Ondernemers in de zin van de omzetbelasting zijn geen eindgebruikers en  hebben daarom recht op aftrek van btw die op de door hen gemaakte kosten zit. Op deze manier komt de heffing terecht bij de consumerende particulier.

Hof van Justitie stelt Fuchs in het gelijk
Het Hof stelt vast dat als ondernemer wordt aangemerkt ieder die economische activiteiten verricht, ongeacht het oogmerk of resultaat van de desbetreffende activiteiten. De exploitatie van zonnepanelen om hieruit duurzaam opbrengst te generen valt, volgens het Hof, onder deze kwalificatie. De opbrengst dient als tegenprestatie voor de verrichte activiteit, waarbij het niet van belang is of winst wordt beoogd. Ook maakt het niet uit dat de hoeveelheid geleverde energie structureel minder bedraagt dan de exploitant in totaal voor eigen gebruik nodig heeft.

Het Hof van Justitie concludeert hiermee dat Fuchs ondernemer is voor de omzetbelasting, waardoor hij over de levering van energie btw is verschuldigd en recht heeft op aftrek van voorbelasting. Fuchs heeft zodoende terecht om teruggaaf van btw ter waarde van €6.394 gevraagd.

Toepasbaarheid in Nederland
Na de uitspraak van het Europees Hof van Justitie is het de vraag of het arrest ook gevolgen heeft voor Nederlanders die energie opwekken. Dit is zeker het geval. De begrippen ‘ondernemer’ en ‘economische activiteiten’ voor de Nederlandse omzetbelasting sluiten namelijk aan bij de begrippen in de Europese btw-richtlijn.

Voorwaarde van teruglevering
In de zaak Fuchs was het mogelijk om opgewekte energie direct te leveren aan het elektriciteitsnet en energie voor eigen gebruik terug te kopen. Om in Nederland als ondernemer voor de btw te worden aangemerkt, moet je dan ook aannemelijk kunnen maken dat je energie teruglevert aan het elektriciteitsnet

Welke elektriciteitsmeter heb je?
De zogenoemde ‘slimme meter’, die langzaamaan wordt ingevoerd in de Nederlandse huishoudens, kan de teruglevering van zelfopgewekte energie registreren. Echter, slechts een half miljoen huishoudens hebben eind 2013 de beschikking over de slimme meter. De overige huishoudens beschikken over meters waarbij het niet mogelijk is om de teruglevering van elektriciteit te meten. Het is de vraag of huishoudens zonder slimme meter aannemelijk kunnen maken dat ze energie terugleveren aan het elektriciteitsnet.

Aandachtspunten
Lever jij energie terug aan het net en kun jij daarom als ondernemer voor de omzetbelasting worden beschouwd? Let dan op de volgende zaken:  

Vereisten als btw-ondernemer
Als btw-ondernemer dien je je bij de Belastingdienst aan te melden. Daarnaast je op de juiste wijze facturen uit te reiken voor de geleverde energie. Het is hierbij wel mogelijk dat het energiebedrijf voor de teruggeleverde energie zelf een factuur opstelt, het zogeheten ‘self-billing’. Als ondernemer heb je bovendien aangifteplicht voor de aangifte omzetbelasting.

Recht op aftrek van voorbelasting
Eerder is besproken dat ondernemers in de zin van de omzetbelasting recht op aftrek van voorbelasting hebben. Hierdoor ontstaat het recht op teruggaaf van de btw met betrekking tot de installatie van zonnepanelen.

Btw over eigen gebruik
Voor de omzetbelasting wordt het eigen gebruik bestempeld als een belastbaar feit. Hierdoor is btw verschuldigd over het privégebruik van zonnepanelen. Omdat in Nederland alleen stroom wordt teruggeleverd aan het net voor zover de opgewekte elektriciteit op hetzelfde moment niet direct in het huishouden wordt verbruikt, moet in de btw-aangifte rekening worden gehouden met btw-heffing over dit privégebruik van de zonnepanelen.

Kleine ondernemingsregeling (KOR)
Waarschijnlijk kun je gebruik maken van de zogenaamde kleine ondernemingsregeling (hierna KOR). De KOR is een regeling die kan worden toegepast door natuurlijke personen die na aftrek van voorbelasting per jaar niet meer btw hoeven af te dragen dan €1.883. De ondernemer krijgt een korting van 2,5 keer het verschil tussen €1.883 en het af te dragen btw-bedrag. Ook kan men via de KOR in aanmerking komen voor ontheffing administratieve verplichtingen. Voor meer informatie betreffende de werking van de KOR, lees dan hier verder.

Lagere subsidie
De Nederlandse overheid geeft subsidies met betrekking tot de aanschaf van zonnepanelen. Hierbij geldt de voorwaarde dat de exploitant van de installatie particulier is. Het is hierbij de vraag of de subsidies ook worden verstrekt wanneer er sprake is van ondernemerschap.
 

Fiscaal Advies, nummer 5, 2013.