Artiesten: Ondernemers ‘in loondienst’, wat past je?

Als artiest is het niet altijd even duidelijk of je nu in loondienst bent of als zelfstandig ondernemer werkt. In welke vorm jouw opdracht wordt uitgevoerd, hangt af de feiten en omstandigheden van je opdracht. In deze tekst vind je informatie over wanneer je als artiest in loondienst bent en welke mogelijkheden je als zelfstandig ondernemer hebt.

Allereerst:  ga na of sprake is van een dienstverband
De eerste en belangrijkste stap is om na te gaan of sprake is van een ‘gewoon’ dienstverband. De introductie van de modelovereenkomst en het vervallen van de VAR WUO betekent dat je per opdracht beoordeelt of sprake is van een dienstverband. Er zijn veel rechterlijke uitspraken geweest over wanneer iemand een dienstverband heeft of als zelfstandige werkt. Als je aan de volgende kenmerken voldoet, dan is doorgaans sprake van een dienstbetrekking:

1. Je verricht (persoonlijk) werk voor de werkgever;
2. De werkgever is verplicht om (als tegenprestatie) loon te betalen;
3. Er bestaat een gezagsverhouding tussen jou en de werkgever.

Als je meer wilt weten over de elementen van een dienstverband, klik dan hier.

Is sprake van een dienstverband, dan is de situatie duidelijk. Je bent dan een normale werknemer volgens het arbeidsrecht en kan niet als zelfstandige uitbetaald worden.

Overeenkomst van opdracht
Als artiest komt het best vaak voor dat je zelf een programma bedenkt of grote artistieke vrijheid hebt bij je opdracht. Ook kan het zijn dat je zelf risico loopt als de voorstelling niet verkoopt. Als dat het geval is, dan is doorgaans geen sprake van een regulier dienstverband omdat één van de drie criteria die een dienstverband heeft, ontbreekt. Je werkt dan volgens een overeenkomst van opdracht.

Artiestenregeling
Omdat artiesten een iets andere positie innemen dan normale werknemers, heeft de overheid de artiestenregeling in het leven geroepen.  Als je als artiest een overeenkomst van opdracht uitvoert, valt die in principe onder de artiestenregeling als de opdracht voor een periode korter dan drie maanden wordt aangegaan. Dat betekent dat de regeling ook geldt bij een eenmalig optreden. Als artiest in de artiestenregeling val je onder de loonbelasting. Dat is vreemd aangezien artiesten veelal geen werknemers zijn, maar zelfstandigen die met hun opdrachtgever een overeenkomst van opdracht afsluiten.

Er is in deze gevallen sprake van een fictieve dienstbetrekking. Ondanks dat artiesten zelfstandigen zijn, vallen zij dus wel onder de loonbelasting en de sociale verzekeringen. Dat brengt voor de opdrachtgever meer administratie met zich mee. De opdrachtgever moet zich namelijk aanmelden bij de Belastingdienst, de identiteit van de artiest vaststellen, gageverklaringen invullen en loonadministraties aanleggen, aangifte doen en een jaaropgaaf verstrekken.

Geen artiestenregeling
Veel artiesten willen niet in de artiestenregeling verloond worden, omdat zij graag als zelfstandig ondernemer facturen. Daar komt bij dat opdrachtgevers meer werk hebben aan het verlonen in de artiestenregeling. Je kunt er daarom als artiest en opdrachtgever samen voor kiezen om niet volgens de artiestenregeling te verlonen. Vanaf 1 mei 2016 heb je daartoe de volgende twee mogelijkheden:

1. Je werkt volgens een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst. Let goed op bij de modelovereenkomsten of jullie ook volgens de bepalingen gaan werken. Controleer dus altijd of datgene wat in de modelovereenkomst staat, ook echt op jou van toepassing is. Alle belangrijke dingen die je wilt weten over de modelovereenkomst, lees je hier.

2. Als je niet met een modelovereenkomst werkt, kun je vooraf met je opdrachtgever afspreken dat je géén gebruik wilt maken van de artiestenregeling. Een voorbeeld hoe je dit kunt omschrijven vind je hier. Zorg ervoor dat je dit overeenkomt vóórdat je de klus doet. Op de factuur kun je nog extra vermelden dat geen gebruik wordt gemaakt van de artiestenregeling en de uitbetaling daarom bruto is.

In het volgende geval is ook geen sprake van verloning via de artiestenregeling:

Via Opting-in (pseudo-werknemer) en overeenkomsten van langer dan 3 maanden
Wat nu als je als artiest niet als zelfstandige kan worden beschouwd en ook geen sprake is van een echte of fictieve dienstbetrekking? In deze gevallen kan de artiest samen met de opdrachtgever ervoor kiezen om de arbeidsverhouding toch als dienstbetrekking te beschouwen. Vandaar het woord pseudo-werknemer. Er is dus geen dienstbetrekking, maar de normale regels voor de loonbelasting/premie volksverzekeringen gelden wel. Als je voor opting-in kiest, moet de Belastingdienst daarvan wel op de hoogte worden gebracht.

NB: Deze regeling geldt niet voor de werknemersverzekeringen. Voor eventuele ziekte of arbeidsongeschiktheid kunt u of de werknemer zich particulier verzekeren. Als je een overeenkomst hebt die niet van korte duur is, dan hoeft de opdrachtgever geen loonbelasting in te houden. Over het inkomen dat je ontvangt voor de opdracht moet je dan zelf inkomstenbelasting betalen. Ook in dit geval kan er voor opting-in worden gekozen.

Contact
Heb je nog vragen of jij als artiest ondernemer bent of niet, neem gerust contact met ons op.